Dagboek van een HAIO: Forensisch speurwerk voor dummies

Forensisch speurwerk voor dummies

"Mag ik uw legitimatie zien alstublieft?"

Nee, krijg ik nu ook nog een bekeuring aan mijn broek? Deze ochtend loopt volledig in de soep. "Sorry dokter, we hebben van iedereen die bij de lijkvinding is geweest een legitimatiebewijs nodig." Met een glimlach probeer ik mezelf er van af te maken. "Ik heb wel een foto van mijn paspoort op mijn telefoon. Is dat ook goed?" Terwijl ik ongemakkelijk grijns naar de vrouwelijke agente.

Het was niet de bedoeling geweest om de politie te laten oprukken. Helaas was dat de uitkomst van een verwarrend gesprek toen ik een kwartier eerder aan de lijn hing met de meldkamer.

Politie meldkamer, zegt u het maar. "Ik ben betrokken bij een lijkvinding en ik wil overleggen met een forensisch arts." Zeg ik terwijl ik de paniek in mijn stem probeer te bedwingen. Na een korte stilte klinkt de stem van de telefonist met enige verwarring. "Om eerlijk te zijn, ik heb  nog nooit eerder een huisarts aan de lijn gehad met deze vraag. Maar ik ga iemand naar u toe sturen!" Ik waardeer zijn oprechtheid. Dezelfde eerlijkheid gebied mij te zeggen dat ik mij ook geen raad weet met deze situatie. Ik werd tijdens mijn koffiepauze gevraagd om te schouwen bij een vrouw die werd aangetroffen door haar familielid. Net op het moment dat ik op het punt stond om een lekker broodje te eten.

Toen ik begon aan mijn opleiding dacht ik dat "een lijkschouw" niet meer was dan een stethoscoop op de borstkas leggen om vast te stellen of iemand daadwerkelijk overleden was. Het eigenlijke doel is echter om te onderzoeken of er sprake is van een natuurlijke of onnatuurlijke dood. In het eerste geval is sprake van een natuurlijk proces. In het tweede geval is de dood het gevolg van een oorzaak van buitenaf, zoals een ongeval, zelfmoord of opzet. Vandaag wordt duidelijk dat simpelweg een stethoscoop op de borst leggen niet volstaat. Ik tref het stoffelijk overschot ontbloot aan in de woonkamer. Met mijn verse kennis, diezelfde ochtend opgedaan uit een artikel van de NTvG na een verwijzing van dr. Google, kan ik op basis van de volgende observaties vaststellen dat het waarschijnlijk niet om een misdrijf gaat. De lijkvlekken bevinden zich aan de onderzijde van het lichaam, dus zij is niet verplaatst na haar overlijden. Behalve wat langer bestaande blauwe plekken op de typische plaatsen zoals de schenen, zie aan haar lichaam geen sporen van toegebracht letsel. Een ander onderzoek dat ik met nieuw bevlogen enthousiasme toepas is het kloppen op de schedel. Ik kom er achter dat deze niet klinkt als een "gebroken vaas", wat een schedel fractuur minder waarschijnlijk maakt. Bovendien gebruikt zij geen bloedverdunners, dit verkleint de kans op een traumatische bloeding. De woonkamer is behoorlijk rommelig, maar ik vind geen sporen van inbraak of leeggedrukte pillenstrips.
Toch kan ik niet helemaal verklaren waarom deze vrouw levenloos op de grond ligt. Even overleggen met een specialist, de forensisch arts, zou wel fijn zijn.

Terug naar het telefoongesprek. Een wanhopige huisarts in opleiding in overleg met een fanatieke telefonist die hem belooft iemand te sturen. "Maar wie gaat u sturen dan?" "Er komt nu een politiewagen naar u toe", antwoordt de telefonist. "Nee, dat hoeft niet. Ik wil alleen overleggen." "Oke, dat moet ik dan ook even overleggen meneer. Een moment." Ondertussen zit ik in een kille woonkamer aan een gammel tafeltje waar ik net genoeg ruimte heb gevonden om wat aantekeningen te maken, alert om geen sporen achter te laten. Het lichaam van de vrouw in kwestie ligt 2 meter van mij verwijderd en koelt langzaam af terwijl meer lijkvlekken zich beginnen te vormen. Haar familie zit in een piepkleine slaapkamer te wachten op mijn verdere beleid. 

"Daar ben ik weer, dokter. Ik kan een forensisch arts langs sturen maar dan wordt de locatie wel een plaats delict." Ik zie het al voor me, mannen in witte plastic onesies, zwaailichten, geel tape. No way! Terwijl ik mijzelf probeer te beheersen schreeuwt mijn onderbewuste, wat moet ik in godsnaam doen om een forensisch arts te  spreken?!
"Oke laat dan maar, dank u wel." terwijl ik terneergeslagen ophang.

Niet veel later gaat de deurbel. Er staan twee politieagenten voor de deur.
Na een formeel voorstelrondje loopt een agent met een grijze snor naar het stoffelijk overschot en werpt een blik met zijn zaklamp. Het is klaarlichte dag. Ik moet een beetje glimlachen. Dit doet mij denken aan mijzelf wanneer ik moedervlekken onderzoek. Toch even dat lampje erbij, oogt professioneler.
"Ik zie wat blauwe plekken. Die gebruikt zeker hele sterke bloedverdunners en is op haar hoofd gevallen."
Wauw. En dat in luttele seconden. Hij heeft het betreffende NTvG artikel ongetwijfeld opengeslagen op zijn nachtkastje liggen. Zijn jongere collega luistert aandachtig. Ik begreep inderdaad van de telefonist dat hij iemand zou langs sturen, maar het grijs gesnorde orakel had ik hier niet verwacht.

"Nou, nou..." zeg ik mompelend, maar dan zacht genoeg zodat hij mij niet kan horen. Ik wil het orakel namelijk niet verstoren in zijn proces.
Ondertussen vraagt zijn collega om mijn legitimatiebewijs.
Nu willen de agenten graag weten of ik twijfel aan een natuurlijke dood. "Dan gaan we er een PD van maken en moet iedereen het huis verlaten."
PD? Artsen zijn blijkbaar niet de enige die verzot zijn op afkortingen. Peritoneaal Dialyse, Perineum Deformans, Preventief Defibrilleren, wacht even... Plaats Delict!

Op een helder moment knijp ik mezelf en realiseer me iets. Ik ben in opleiding. Een minuut laten heb ik de hulplijn te pakken. Mijn opleider zit achter zijn bureau te genieten van zijn broodje, hij wel. We nemen telefonisch het patiëntendossier door en concluderen dat zij waarschijnlijk is overleden als gevolg van een gebarsten lichaams slagader (aorta dissectie), waarop wij een natuurlijke dood afgeven.

Dat was een lange ochtend. Als goedmaker fiets ik langs mijn favoriete Duitse supermarkt voor een klef Frans deegrolletje. Het is immers al ruim voorbij lunch tijd. Tevreden scheur ik voor de supermarkt het broodje uit zijn verpakking met een lichte tremor in mijn handen. Een kaascroissant smaakte nooit eerder zo lekker.

*Tip: Deze situatie voorkomen? Bel voor overleg met een forensisch arts niet met 112, maar met de lokale GGD